Zastosowanie tlenoterapii hiperbarycznej (HBOT) w neurologii
Mózg stanowi zaledwie 2% masy ciała ale zużywa aż 20% tlenu w warunkach spoczynkowych i energię może wytwarzać niemal wyłącznie dzięki procesom tlenowym. Na zatrzymanie dopływu tlenu mózg reaguje już po 10 sekundach utratą przytomności, nieodwracalnym uszkodzeniem – po 4-6 minutach i obumieraniem komórek maksymalnie po upływie 10 minut.
Korzyści płynące z HBOT w przypadku chorób o podłożu neurologicznym
Tlenoterapia hiperbaryczna ma korzystny wpływ na wspomaganie leczenia chorób obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego. Dzięki terapii tlenowej dochodzi do:
- redukcji niedotlenienia tkanek (hipoksja),
- poprawy mikrokrążenia,
- zmniejszenia obrzęku mózgu
- stymulacji procesu tworzenia się naczyń włosowatych (angiogeneza),
- stymulacji procesu powstawania nowych komórek nerwowych (neurogeneza),
- redukcji stanu zapalnego,
- pobudzaniu do życia uśpionych rejonów i komórek mózgu,
- sprzyjaniu odbudowie bariery krew-mózg (BBB) w przypadku niedokrwienia mózgu.
HBOT jest w stanie pomóc chorym nawet po wielu latach od operacji.
Rola tlenoterapii hiperbarycznej we wspomaganiu leczenia chorób neurologicznych
UDAR MÓZGU
Udar mózgu (tzw. incydent mózgowo-naczyniowy, dawniej nazywany apopleksją) to zespół objawów klinicznych związanych z nagłym wystąpieniem ogniskowego lub uogólnionego zaburzenia czynności mózgu. Przy ostrym udarze, tkanka rdzenia mózgowego obumiera, podczas gdy tkanka wokół urazu zazwyczaj pozostaje przy życiu, w zależności od jej ukrwienia.
Dzięki terapii hiperbarycznej dochodzi do naprawy i tworzenia nowych naczyń krwionośnych w uszkodzonych częściach mózgu, co nie jest możliwe przy normalnych warunkach ciśnienia atmosferycznego. Jak twierdzi naukowiec Joe Chal, najlepsze efekty występują, gdy zastosuje się co najmniej 60 codziennych zabiegów w komorze hiperbarycznej.
Pierwsze kliniczne zastosowanie HBOT w przypadku udaru mózgu, odnotowano w 1965 r. Kolejne badania udowodniły skuteczność tlenoterapii w jego leczeniu, przy braku jakichkolwiek skutków ubocznych.
Dr Shai Efrati z Uniwersytetu w Tel Avivie poddał badaniu 74 pacjentów, którzy doznali udaru mózgu na 6-36 miesięcy przed podjęciem prac naukowych. Badanych podzielono na dwie sekcje:
- 1 grupa HBOT – którą w ciągu 2 miesięcy poddano 40 dziewięćdziesięciominutowym sesjom (5 dni w tygodniu) tlenoterapii hiperbarycznej.
- 2 grupa kontrolna (brak terapii tlenowej).
Po zakończeniu badania, wśród pacjentów z grupy HBOT odnotowano wyraźne postępy, takie jak:
- lepsze posługiwanie się mową,
- ustępowanie paraliżu,
- poprawa czucia,
- polepszenie ogólnej jakości życia.
Z kolei w grupie kontrolnej nie zaobserwowano żadnych pozytywnych zmian.
Jak twierdzi autor badań: „Udar mózgu powoduje kilka rodzajów uszkodzeń. Najpoważniejszym z nich jest martwica. Tkanka umiera i nic już nie można zrobić. Jednak jeśli przyjrzeć się tkankom, które ją otaczają, okaże się, że zachowały one funkcje metaboliczne. I to właśnie te obszary możemy pobudzać do efektywniejszej pracy”. Tlen hiperbaryczny zapewnia regenerację obumarłych komórek, a w następstwie odzyskanie przez nie właściwych funkcji życiowych i czynnościowych.
Inne badania, wykonano na próbie 50 pacjentów (średni wiek 62 lata, ponad 2 lata od momentu udaru) i poddano ich sześćdziesięciu 45-minutowym zabiegom tlenoterapii hiperbarycznej, 6 dni w tygodniu.
Po zakończeniu HBOT u żadnego z pacjentów nie odnotowano skutków ubocznych, a u 95% chorych stan zdrowia uległ poprawie w zakresie:
- sprawności motorycznej,
- wrażliwości na dotyk i temperaturę,
- kontroli pęcherza moczowego i jelit,
- pamięci,
- mowy,
- wzroku,
- słuchu.
PORAŻENIE MÓZGOWE
Porażenie mózgowe to wynik uszkodzenia centralnego układu nerwowego, najczęściej spowodowanego niedotlenieniem mózgu, przeważnie w wyniku nieprawidłowo przeprowadzonej akcji porodowej, a także wcześniactwa. Dzięki HBOT, pacjenci mogą osiągnąć znaczącą poprawę zdolności ruchowych, mowy i ogólnego rozwoju umysłowego.
Już w 1985 r. w Sao Palo, przeprowadzono badania na próbie 230 pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym. Zastosowano leczenie w komorze jednoosobowej o ciśnieniu 1,5 ATA (100% tlenu), 20 sesji 1 godzinnych, raz lub dwa razy na dobę. Udowodniono, że u 94.78% pacjentów zmniejszyło się nieprawidłowe, nadmierne napięcie mięśni (spastyczność) o 50%.
W 1995 r., z uwagi na skuteczność HBOT, utworzono Hyperbaric Oxygen Trust – organizację charytatywną wspomagającą leczenie dziecięcego porażenia mózgowego za pomocą tlenoterapii hiperbarycznej.
W 2001 r., na II Międzynarodowym Sympozjum „Terapia Hiperbaryczna i Dzieci z Uszkodzeniem Mózgu” przedstawiono wyniki badań na 50 dzieciach, które poddano HBOT. W tym:
- 30 pacjentów miało spastyczne porażenie mózgowe,
- 8 pacjentów chorowało na hipotoniczne porażenie mózgowe,
- 12 pacjentów cierpiało na mieszane porażenie mózgowe.
Już po 20 sesjach tlenoterapii hiperbarycznej trwających od 40-50 min raz na dobę w ciśnieniu 1,5-1,7 ATA, doszło do poprawy ogólnej funkcji psychomotorycznej u 86% pacjentów. Progres odnotowano w:
- sprawności motorycznej,
- rozwoju funkcjonalnym,
- zdolności umysłowej,
- mowie,
- zdolnościach komunikacyjnych.
W 2007 roku Carole Senechal przeprowadziła badania udowadniające, że dzięki HBOT dzieci uzyskują 5-krotnie większy progres w odzyskiwaniu funkcji motorycznych w porównaniu z tradycyjnymi metodami. U 80% badanych rodzice zauważyli również znaczną poprawę funkcji poznawczych, komunikacji i zdolności językowych.
Według danych z 2011 r. szacuje się, że ponad 5000 dzieci z porażeniem mózgowym było dotąd leczonych hiperbaryczną terapią tlenową. Jak twierdzą specjaliści: „Tlenoterapia hiperbaryczna jest skuteczna w rehabilitacji dzięki likwidacji przyczyny pierwotnej choroby, a nie tylko łagodzenia jej skutków”.
USZKODZENIE MÓZGU
Dwóch amerykańskich lekarzy, dr P. Harch i dr E. Fogarty opisało przypadek, w którym doszło do znacznej poprawy zdrowia 2-letniej dziewczynki po głębokim uszkodzeniu istoty szarej i atrofii mózgu (zatrzymaniu krążenia w wyniku utonięcia). U pacjentki doszło do zaniku mowy, chodu i reakcji na polecenia oraz syndromu ciągłego skręcania i drżenia głowy.
Po 78 dniach od zatonięcia, dziewczynkę poddano tlenoterapii hiperbarycznej – 40 sesji po 45 minut każda, przez pięć dni w tygodniu. Na początku kolejnych wizyt w komorze hiperbarycznej, pacjentka wykazywała wizualną i / lub fizyczną poprawę udokumentowaną badaniem. Po 10 sesjach HBOT, matka chorej poinformowała, że jej córka była „prawie normalna”, a po 39 wizytach mała dziewczynka wykazywała poprawę prawie wszystkich nieprawidłowości neurologicznych:
- wspomagany chód,
- poziom mowy wyższy niż przed utonięciem,
- prawie normalne funkcjonowanie motoryczne,
- prawidłowe rozpoznawanie,
- poprawę prawie wszystkich nieprawidłowości w badaniu neurologicznym,
- resztkowe deficyty emocjonalne i temperamentu.
Rezonans magnetyczny w 27 dniu od zakończenia 40 sesji HBOT oraz po 162 dniach od tonięcia, wykazał niewielki uraz szczątkowy i niemal całkowite odwrócenie zaniku korowego oraz istoty białej.
Historia Curta Allena
W czerwcu 2004 roku 17 letni Curt Allen uległ wypadkowi samochodowemu, który spowodował rozległe uszkodzenia mózgu i śpiączkę. Po szeregu operacji mózgu został przyjęty do centrum rehabilitacji Louisianie. Ze względu na brak poprawy w leczeniu został z niego wypisany po 3 miesiącach. Leczenia podjął się dr Paul Harch, który używał 100% tlenu pod ciśnieniem. Poniższy film prezentuje poprawę jego stanu zdrowia po zastosowaniu terapii HBOT.
POZOSTAŁE CHOROBY, W KTÓRYCH DOCHODZI DO USZKODZENIA I UTRATY KOMÓREK MÓZGU
(Choroba Alzheimer’a, Choroba Parkinsona, Stwardnienie rozsiane)
Terapia HBOT okazuje się skuteczna w leczeniu choroby Alzheimer’a, choroby Parkinsona i stwardnienia rozsianego, gdzie kluczem do poprawy stanu pacjentów jest dotlenienie nieaktywnych komórek mózgu. Podwyższone ciśnienie w komorze hiperbarycznej sprawia, że tlen rozpuszczony w osoczu krwi jest transportowany bezpośrednio do zniszczonych chorobą komórek. Dzięki temu mózg zostaje dotleniony i zwiększa się jego aktywność – poprawia się pamięć, a powiązania neuronowe są prawidłowo rozwijane i wzmacniane.
